Ыам ыйын 30 диэн Григориан халандаарыгар сыл 150-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 151-c күнэ). Сыл бүтүө 215 күн баар.
Ыам ыйын 30 күнүгэр, Бикипиэдьийэҕэ сурулларынан, Отто Бетлингк, Адам Скрябин, Юрий Калашников, Владислав Шамшин, Римма Жиркова, Игорь Фролов, Прасковья Прокопьева төрөөбүттэр. Бу дьон олох араас эйгэтигэр бэйэлэрин сүҥкэн кылааттарын киллэрбиттэрэ, киллэрэллэр.
- 1431 — Руаҥҥа Жанна д’Аркы уматан өлөрбүттэр.
- 1510 — Мин династия ыраахтааҕыта Чжэндэ Кытайы баһылаан олорор кэмигэр буолбут өрө туруу баһылыгын Чжу Чжифань (Аньхуа принц диэн титуллааҕа, эмиэ Мин династияттан төрүттээҕэ) диэн киһини туппуттар. Мин династия Кытайы 1368 сылтан 1644 сыллаахха диэри салайбыта, хань омуктар тиһэх династиялара этэ.
- 1631 — Франция бастакы хаһыата La Gazette тахсыбыт. Бу хаһыат Европаҕа бастакы аныгылыы көрүҥнээх хаһыатынан ааҕыллар.
- 1876 — Александр II ыраахтааҕы украиналыы тылынан айымньыны бэчээттиири, испэктээк туруорары, кэнсиэртиири, лиэксийэ ааҕары, кыраныысса таһыттан украиналыы кинигэ киллэрэри уонна начаалынай оскуолаҕа украиналыы үөрэтэри боппут. Бу ыйаах Украина туспа дойду буолан барыытын бопсор соруктаах этэ.
- 1896 — Нью-Йорк куоратыгар устуоруйаҕа бастакы массыына саахала буолбут. Массыына уонна бэлисипиэт харсыспыттарыгар бэлисипиэттээх киһи атаҕын тоһуппут.
- 1913 — Лондоннааҕы сөбүлэҥҥэ илии баттаммыт, Балкаан бастакы сэриитэ түмүктэммит. Албания тутулуга суох дойду буолбут.
- 1927 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмүн уурааҕынан Эбээх бөһүөлэгэр кииннэнэн Орто Халымаҕа Иккис Хаҥалас нэһилиэгин олохтоох сэбиэтэ тэриллибитэ.
- 1937 — Чикаго полицията (АХШ) уон оробуочай демонстрааны ытан өлөрбүт.
- 1941 — Аан дойду иккис сэриитэ: Манолис Глезос уонна Апостолос Сантас Грецияҕа Акрополь үрдүттэн ньиэмэс былааҕын суулларбыттар.
- 1942 — Аан дойду иккис сэриитэ: биир тыһыынча Британия бомбардировщига балтараа чаас тухары Кёльн куораты (Германия) буомбалаабыттар.
- 1944 — зенитнай артиллерияҕа сэриилэһэ сылдьар эпиһиэр, саха суруйааччыта Макаар Хара «Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара» диэн Күннүк Уурастыырапка анаабыт хоһоонун «Кыым» хаһыакка ыыппыт.
- 1950 — ВКП(б) Киин кэмитиэтэ кыра холкуостары бөдөҥсүтэр туһунан уураах таһаарбыт.
- 1953 — ССРС Туурсуйаттан сирдэри, холобур Карс куораты, былдьаһартан батыммыт.
- 1959 — Улуу Британияҕа салгын олбохтоох суудуна бастакы холоон көрүүтүн ааспыт.
- 1968 — Шарль де Голль Германияҕа куота сылдьан баран Францияҕа төннөн кэлбит уонна дойду түмэнин ыспыт, сайынын саҥа быыбары анаабыт. Бу күн мөлүйүөнү эрэ кыайбат кини диэки буолааччылар Парижка Елисей хонуулара диэн сүрүн уулуссаҕа хаамыы тэрийбиттэр. Бу 1968 сыллаахха ыам ыйыгар Францияҕа буолбут дьалхаан тохтууругар сүрүн түгэн буолбута.
- 1989 — Тяньаньмэнь болуоссакка 1989 сыллааҕы бырачыас: Кытай киин куоратыгар Пекииҥҥэ устудьуоннар болуоссакка 10 миэтэрэ үрдүктээх «Демократия таҥаратын» туруорбуттар.
- 2008 — Кассеталаах буомбаны бобор туһунан конвенция ылыныллыбыт. 2010 сыл атырдьах ыйын 1 күнүгэр 30 дойду илии батаабытын кэннэ олоххо киирбитэ.